Στα νεογέννητα της λευκής φυλής η ωρίμανση
της μελανίνης που υπάρχει στην ίριδα απαιτεί κάποιους μήνες. Μπορεί, λοιπόν, κανείς να παρατηρήσει ότι το χρώμα των ματιών ενός βρέφους που μόλις γεννήθηκε είναι, συνήθως, ένα απροσδιόριστο γκρι-γαλάζιο, που τείνει σε γαλάζιο. Αυτή η απόχρωση θα διαφοροποιηθεί με τον καιρό, μέχρι να φτάσει στο τελικό χρώμα μετά από 6-7 μήνες.
Βλέπεις καλά, αισθάνεσαι καλύτερα
Η οπττική λειτουργία κατέχει ένα ρόλο πρωταρχικής σημασίας για την ψυχοσωματική εξέλιξη του παιδιού. Ένα παιδί με προβλήματα οράσεως μπορεί να έχει δυσκολίες, ανάλογα με την ηλικία του, όταν εμφανίζεται το πρόβλημα. Για παράδειγμα, αν το πρόβλημα οράσης εμφανιστεί πριν την ηλικία των πέντε ετών, το παιδί μπορεί να αποκτήσει προβλήματα νοητικά, καθώς και προβλήματα κοινωνικής εξέλιξης.
Από το μάτι του ψύλλου στο μάτι του γερακιού
Το οπτικό σύστημα συμπληρώνει την εξέλιξή του στα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού, με την προοδευτική ωρίμανση των δομών που συνδέουν τα μάτια με τον εγκέφαλο. Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, το παιδί θα αντιλαμβάνεται εικόνες όλο και πιο καθαρές και θα μάθει να συγχρονίζει τις κινήσεις των ματιών.
ΟΠΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
- Νεογέννητο: βλέπει φως και σχήματα αλλά δεν μπορεί να τα αποδώσει σε πράγματα, πρόσωπα και περιβάλλοντα. Σε 15 ημέρες αρχίζει να εστιάζει σε εικόνες σε απόσταση 20-30 εκ. από τα μάτια του (το πρόσωπο της μητέρας που το ταΐζει), δεν αναγνωρίζει ακόμα χρώματα, αλλά ήδη διακρίνει το φως από το σκοτάδι.
- 1-4 μήνες: αναπτύσσει τις βασικές λειτουργίες του ενός και των δύο οφθαλμών, είτε αισθητήριες είτε κινητικές. Μην έχοντας ακόμη πλήρη έλεγχο των οπτικών μυών, κουράζεται αμέσως και κάποιες φορές μπορεί να φαίνεται σαν να έχει στραβισμό.
- 4-6 μήνες: εστιάζει ένα αντικείμενο μέχρι κάποια μέτρα απόστασης και μπορεί να ακολουθήσει την κίνηση. Διακρίνει καθαρά κάποια βασικά χρώματα, όπως το κόκκινο, το πράσινο και το μπλε.
- 1-2 έτη: έχει τον πλήρη έλεγχο των οπτικών μυών και είναι σε θέση να εστιάζει τα αντικείμενα από οποιαδήποτε απόσταση. Στα 2 έτη, αγγίζει τα δέκα δέκατα οπτικής οξύτητας και οι οπτικές δομές λειτουργούν πλήρως.
- 3-4 έτη: μαθαίνει να αναγνωρίζει και να ταιριάζει διάφορα γεωμετρικά σχήματα και να σχεδιάζει υποτυπώδεις κύκλους και έχει μια καλή αντίληψη του βάθους.
- 6-7 έτη: συμπληρώνεται η ωρίμανση της οπτικής λειτουργίας.
- 10-12 έτη: εξελίσσεται η ολοκληρωμένη οπτική σταθερότητα.
Η μαμά κι ο μπαμπάς προσέχουν τα μάτια
Οι γονείς παρατηρώντας καθημερινά το παιδί, μπορούν να δώσουν στον οφθαλμίατρο ακριβείς πληροφορίες για μία ενδεχόμενη διάγνωση.
ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΛΑ ΤΕΣΤ ΣΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΜΑΜΑΔΩΝ ΚΑΙ ΜΠΑΜΠΑΔΩΝ
- Τα μάτια έχουν στραβισμό;
Κατευθύνετε ένα μικρό φως στα μάτια του παιδιού και παρατηρείστε αν το φως αντανακλά στο ίδιο σημείο και στα δύο μάτια. Αν σε ένα μάτι το φως αντανακλά σε διαφορετικό σημείο σε σχέση με το άλλο μάτι, έχει μία παρέκκλιση.
- Το ένα μάτι είναι πιο «νωθρό» από το άλλο;
Δείξτε στο παιδί δύο ίδια αντικείμενα, μετακινείστε τα ταυτόχρονα δεξιά και αριστερά ανάλογα με το οπτικό του πεδίο και κοιτάξτε αν δείχνει να προτιμά το ένα μόνο.
Πρόληψη… κοντά στο μέλλον
Είναι σημαντικό να διαγνωστούν σε πρώιμη φάση ενδεχόμενες ενοχλήσεις στην όραση του παιδιού, διότι στα πρώτα χρόνια της ζωής του, η οπτική λειτουργία είναι ακόμα «εύπλαστη» και, συνεπώς, οι οφθαλμικές θεραπείες αποδεικνύονται ιδιαίτερα αποτελεσματικές. Αν περάσει η παιδική ηλικία, θα πρέπει να αρκεστείτε σε πιο περιορισμένη αποκατάσταση του προβλήματος.
«Πάμε στον φίλο μας τον οφθαλμίατρο!»
Η πρώτη επίσκεψη στον οφθαλμίατρο συνήθως πραγματοποιείται σε όλα τα νεογέννητα, με ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά υψηλού γενετικού κινδύνου και στα πρόωρα, με χαμηλό βάρος.
Ο δεύτερος έλεγχος από ειδικό πρέπει να πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της ηλικίας του.
Η τρίτη επίσκεψη συνιστάται στα 2-3 έτη της ηλικίας του, όταν ξεκινά το νηπιαγωγείο. Ένας τελευταίος έλεγχος συνιστάται στα 4-6 έτη, όταν το παιδί πρέπει να αρχίσει να
«διαβάζει από τον πίνακα».
Είναι απαραίτητη η επίσκεψη στον οφθαλμίατρο όταν οι γονείς διαπιστώσουν συγκεκριμένες συμπεριφορές του παιδιού.
Για παράδειγμα:
- Κλείνει τα μάτια όταν κοιτά μακριά.
- Κλείνει ένα μάτι όταν κοιτά το φως.
- Κλίνει ή γυρίζει το κεφάλι για να παρατηρήσει καλύτερα.
- Το ενοχλεί το δυνατό φως ή τρίβει συχνά τα μάτια.
- Έχει συχνά κόκκινα μάτια ή πολλά δάκρυα
- Έχει συχνά πονοκεφάλους.
- Έχει αβεβαιότητα στο να διακρίνει τα χρώματα.
Τα πρώτα γυαλιά
Ο οφθαλμίατρος συνταγογραφεί γυαλιά αν διαπιστώσει διαθλαστική ανωμαλία, δηλαδή μυωπία (μειωμένη μακρινή όραση), αστιγματισμό (παραμορφωμένη -θολή ή διπλή- όραση σε όλες τις κατευθύνσεις), υπερμετρωπία (δυσκολία να δεις από κοντά). Τα γυαλιά πρέπει να φοριούνται συνέχεια, παρά το νεαρό της ηλικίας: η παράλειψη της διόρθωσης του προβλήματος μπορεί, πράγματι, να επιφέρει αμβλυωπία (μη ορθή εξέλιξη της οπτικής ικανότητας, αυτό που λέμε «νωθρό μάτι»), η οποία μπορεί να μην είναι δυνατό να διορθωθεί με το πέρασμα των χρόνων. Η επιλογή των πρώτων γυαλιών πρέπει να γίνει με βάση την ασφάλεια και την άνεση.
Ο σκελετός
- Πρέπει να είναι από ευλύγιστο υλικό, μαλακό, ακόμα κι από σιλικόνη, για να αποτραπεί ο κίνδυνος πρόκλησης βλάβης στο παιδί από το παιχνίδι ή από ενδεχόμενη πτώση.
- Πρέπει να επιτρέπει στο παιδί ένα τέλειο οπτικό πεδίο, συνεπώς πρέπει να είναι κεντραρισμένα μπροστά από τα μάτια. Τα γυαλιά μπορεί να φέρουν ένα ελαστικό εξάρτημα που στερεώνεται στο κεφάλι και διατηρεί τα γυαλιά στη σωστή θέση συνεχώς.
ΠΗΓΗ: Οπτικά Νέα
