Χοροθεραπεία: Μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση μέσω Τέχνης!

Γράφει η ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΤΣΑΒΟΥ, Κοινωνική Λειτουργός - Δασκάλα χορού - Εκπαιδ. Χοροθεραπεύτρια

|| αποκλειστικό ||

Η χοροθεραπεία ανήκει στις Θεραπείες μέσω Τέχνης. Η ιστορία της χοροθεραπείας χάνεται στα βάθη των αιώνων καθώς ο χορός είναι, μια αρχετυπική μορφή τέχνης και υφίσταται από τότε που δημιουργήθηκε ο άνθρωπος.

Ωστόσο εάν θέλαμε να ορίσουμε την περίοδο έναρξης της εφαρμογής της, θα λέγαμε ότι η χοροθεραπεία γεννήθηκε σεψυχιατρεία και ιδρύματα λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στα οποία και ξεκίνησε να εφαρμόζεται με τη συνεργασία κλινικών γιατρών και ψυχιάτρων. Η χοροθεραπεία βασίστηκε κυρίως στην ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόιντ και κατόπιν σε αυτές των Γιουνγκ και Άντλερ, καθώς και στις μετέπειτα ψυχοδυναμικές θεωρίες που αναπτύχθηκαν, δίνοντας της ένα θεωρητικό, επιστημονικό υπόβαθρο για να στηριχθεί και να αναπτυχθεί. Ωστόσο μπορεί να συνδεθεί και με άλλες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις.

Κάποιες από τις πρώτες πιο γνωστές χοροθεραπεύτριες ήταν οιMarian Chace, Blanche Evans, LiljanEspenak κ.α.

Οι δύο βασικές χοροθεραπευτικές προσεγγίσεις είναι:

• Η χοροκινητική (Dance Movement Therapy) και η
• Πρωτόγονη Έκφραση ( Expression Primitive)

Αν προβούμε σε έναν ορισμό θα λέγαμε πως: Η χοροθεραπεία είναι η ψυχοθεραπευτική αξιοποίηση της κίνησης και του χορού, μέσα από την οποία το άτομο συμμετέχει δημιουργικά σε μια διαδικασία που προωθεί τη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική του ολοκλήρωση. Η κίνηση είναι δυναμική ιδιότητα του ανθρώπου, όπως είναι η ομιλία κ.α. Ό,τι δεν κινείται, πεθαίνει. Μια κίνηση έχει αρχή,μέση και τέλος και πάντα πίσω από κάθε κίνηση υπάρχει μια πρόθεση. Αυτή η πρόθεση αποτελεί πεδίο μελέτης για τη χοροθεραπεία. Η διαφορά της χοροθεραπείας από τον χορό, είναι ότι ο χορός από μόνος του μπορεί να έχει θεραπευτικές ιδιότητες , αλλά δεν συνιστά θεραπεία.

Το Σώμα που αποτελεί το εργαλείο ανάμεσα στον χοροθεραπευτή και τον θεραπευόμενο, είναι ο μεσολαβητής ανάμεσα σε μας και τον κόσμο. Η ζωή είναι θα λέγαμε μια εμπειρία μέσα από το σώμα. Η επαφή με το σώμα μας, μάς φέρνει σε επαφή με τον εαυτό μας και την ύπαρξή μας. Αυτό που κάνουμε σε κίνηση είναι η αντανάκλαση του τί συμβαίνει μέσα μας. Μέσα από την κίνηση, αποτυπώνονται οι αντιξοότητες της ζωής , οι οποίες αφήνουν ίχνη στο σώμα και ανακαλούνται κατά τη διάρκεια της αυθόρμητης κίνησης . Επιπλέον μέσα από αυτήν τη διαδικασία, ρυθμίζεται πιο σωστά η λειτουργία της αναπνοής, με αποτέλεσμα την καλύτερη κατανομή της ενέργειας στο σώμα . Η χοροθεραπεία χρησιμοποιεί ως μέσα τις ιδιότητες της κίνησης όπως ο χώρος, ο χρόνος, το βάρος, η ροή και βασίζεται σε συγκεκριμένες τεχνικές που αποτελούν τα βασικά εργαλεία της.

Ο Rudolf Laban, χορογράφος και θεωρητικός της κίνησης, είπε ότι «ο,τιδήποτε ανακαλύπτουμε για τη ζωή, το ανακαλύπτουμε μέσω της κίνησης». Η κίνηση συνδέεται με το ασυνείδητο. Είναι αληθινή, αυθεντική και πηγαία. Ο στόχος είναι να μπορεί το άτομο να αυξήσει το εύρος των κινητικών του επιλογών και να μπορεί να εκφραστεί μέσα από αυτές. Το κινητικό προφίλ του θεραπευόμενουαναλύεται από τον θεραπευτή ο οποίος παρεμβαίνει ανάλογα .

Η χρήση της μουσικής κατά τη διάρκεια της χοροθεραπείας, ενώδεν είναι πάντα απαραίτητη, αποτελεί σημαντικό κομμάτι στήριξης της κίνησης, καθώς βοηθάει στην ανακίνηση των συναισθημάτων του θεραπευόμενου.

Το «μαγικό» χαρακτηριστικό της χοροθεραπείας είναι ότι αποκαλύπτει στοιχεία τα οποία δεν είναι προσβάσιμα στις λεκτικές θεραπείες.Ωστόσο μια συνεδρία χοροθεραπείας δεν είναι μόνο μια κινητική εμπειρία, αλλά και λεκτική. Επειδή ο λόγος έχει και αυτός τη δική του δύναμη, το άτομο που κινήθηκε καλείται να εκφράσει και λεκτικά αυτό που βίωσε στην πράξη για να ολοκληρωθεί η εμπειρία του.

Μέσω της χοροθεραπείας, μεταξύ άλλων, ο θεραπευόμενος

• Ξαναβρίσκει τη χαρά του κινούμενου σώματος.
• Αποκτά το προσωπικό του κινητικό λεξιλόγιο που του επιτρέπει να εκφραστεί δημιουργικά.
• Ανακαλύπτει τις προσωπικές και συλλογικές του μνήμες και εμπειρίες.
• Εκτονώνει την εσωτερική του ένταση και αποφορτίζει το σωματικό και ψυχικό άγχος.
• Ξεπερνά τις αρχικές του αναστολές και ανακαλύπτει τη δυνατότητα νέων επιλογών.
• Επιτυγχάνει την ολότητα σώματος –νου και ψυχής.

Που απευθύνεται:

Η χοροθεραπεία απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες και σε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες όπως: παιδιά, εφήβους, ενήλικες, ηλικιωμένους, άτομα με μεσωματικά ή ψυχικά προβλήματα (νευρώσεις, ψυχώσεις, εξαρτήσεις, νοητική υστέρηση, ειδικές ανάγκες, παθήσεις όπως καρκίνος, αλτσχάϊμερ κ.λ.π.), αλλά και με άτομα που αποζητούν την έκφραση, τη δημιουργικότητα , την αυτογνωσία μέσα από την κίνηση και τον χορό. Επίσης εφαρμόζεται σε προγράμματα πρόληψης, εκπαίδευσης, επιμόρφωσης, σε μονάδες απεξάρτησης, επανένταξης κ.λ.π.

Που εφαρμόζεται:

Η χοροθεραπεία εφαρμόζεται στην Ελλάδα, με πολύ θετικά αποτελέσματα, σε Ψυχιατρικές Δομές, Κέντρα Ημέρας, Νοσοκομεία, Μονάδες πρόληψης, απεξάρτησης και επανένταξης χρηστών ουσιών, στην Ειδική Αγωγή, σε Ιδρύματα για άτομα με σωματικές ή νοητικές αναπηρίες, Ειδικές ιατρικές μονάδες, Γηροκομεία, Σωφρονιστικά Ιδρύματα κ.α.  

Όσα και να πούμε για τη χοροθεραπεία θα είναι απλά θεωρία, μόνο μέσα από την εμπειρία μπορεί να βιώσει κανείς την πραγματική της αξία. Δεν έχετε παρά να το δοκιμάσετε στην πράξη!!!

Ιωάννα Πατσαβού, 
Κοινωνική Λειτουργός - Δασκάλα χορού - Εκπαιδ. Χοροθεραπεύτρια

ΠΗΓΕΣ: