“Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση. Η γνώση είναι περιορισμένη, ενώ η φαντασία αγκαλιάζει ολόκληρο τον κόσμο, την τόνωση της προόδου, δίνοντας ζωή στην εξέλιξη. Είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην επιστημονική έρευνα’’. Einstein
Σε μια εποχή όπου τα ερεθίσματα πολλών παιδιών προκύπτουν κυρίως από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το internet και την τηλεόραση, υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν πως το να αναπαράγουμε το διαχρονικό μύθο του Άϊ Βασίλη μπορεί να μην είναι και τόσο φρόνιμο, καθώς είναι ένα ψέμα που μπορεί να τα απογοητεύσει.
Αναρωτιέμαι όμως, τι είναι αυτό που μπορεί να τα απογοητεύσει περισσότερο; Η συμμετοχή σε έναν πλασματικό κόσμο που οι άλλοι δημιουργούν για αυτά και πρέπει πάση θυσία να ενταχθούν ή η δυνατότητα δημιουργίας ενός κόσμου που είναι καθαρό δημιούργημα της δικής τους φαντασίας;
Πολλοί γονείς συγχέουν το παραμύθι του Άϊ Βασίλη με τα ψέματα που οι ειδικοί τους προτρέπουν να αποφεύγουν όταν συζητούν με τα παιδιά τους. Ο μύθος όμως αυτός είναι η εξαίρεση στον κανόνα. Δεν πρόκειται για ένα ψέμα, αλλά για μια φιγούρα που συμβάλλει στο να βιώσουν τα παιδιά τη μαγεία των γιορτών, να τα κάνει να ονειρευτούν και να ξεφύγουν από την καθημερινή τους ρουτίνα. Μια φιγούρα που κάθε άλλο παρά ποτέ τα παιδιά έχουν ανάγκη, καθώς αντιπροσωπεύει την αγάπη, την γενναιοδωρία και την ελπίδα. Αρετές που δυστυχώς όλο και περισσότερο εκλείπουν στις μέρες μας.
Η ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΜΑΣ ΕΞΕΛΙΣΕΙ
Τα παιδιά από το 3ο ως το 6ο έτος της ηλικίας τους, βρίσκονται στην προσυλλογιστική περίοδο. Την περίοδο αυτή υπάρχει η κατάκτηση του συμβολισμού αξιοποιώντας τις δυνατότητες της γλώσσας. Υπάρχει πλέον η ανακλητική μνήμη όπου αναπαρίσταται ο εξωτερικός κόσμος με εσωτερικές εικόνες, αλλά δεν είναι ακόμα σε θέση να ξεχωρίσουν την πραγματικότητα από την φαντασία, σύμφωνα με τα Στάδια Ανάπτυξης του Piaget. Σε αυτή τη φάση λοιπόν μέσω της φαντασίας, τα παιδιά καταφέρνουν να προστατευτούν από την σκληρή πραγματικότητα του κόσμου γύρω τους.
Δανειζόμενη λοιπόν τη φράση του Einstein, που αναφέρω παραπάνω θέλω να επισημάνω πόσο σημαντική είναι η ανάπτυξη της φαντασίας τόσο σε μικρούς όσο και σε μεγάλους. Γι αυτό τον λόγο είναι χρήσιμο να καλλιεργείται στα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής μας. Τα παραμύθια, οι αφηγήσεις και οι ιστορίες είναι κάποιοι από τους τρόπους που συμβάλλουν στο να συμβεί αυτό. Μέσα από τέτοιου είδους ερεθίσματα, το παιδί έχει τη δυνατότητα να φανταστεί και να αποκτήσει γνώση και εμπειρία για πράγματα και καταστάσεις που ποτέ του προηγουμένως δεν συνάντησε ή αντιμετώπισε.
Χρησιμοποιώντας τη φαντασία μας μπορούμε να σχηματίζουμε νέες εικόνες και ιδέες. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα που προκύπτουν, να εφαρμόσουμε και να εξελίξουμε τις γνώσεις μας, αλλά και να αντεπεξέλθουμε στις συνεχείς αλλαγές και στους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινής ζωής. Μέσω αυτής μπορούμε να πειραματιστούμε, να είμαστε πιο ευέλικτοι και να κατανοούμε συμπεριφορές των γύρω μας. Με λίγα λόγια η φαντασία παίζει έναν ιδιαίτερα καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη και στη συμπεριφορά ενός ατόμου.
Ωστόσο, από το 7ο έτος της ηλικίας τους τα παιδιά μεταβαίνουν στο στάδιο της συγκεκριμένης σκέψης (7ο ως 11ο έτος της ηλικίας), όπου και τους επιτρέπεται να κάνουν λογικούς συλλογισμούς σχετικά με τον κόσμο. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά την περίοδο αυτή η γνωστική λειτουργία στηρίζεται σε νοητικές πράξεις και σκέψεις που ανταποκρίνονται στη λογική, για συγκεκριμένα πράγματα στο άμεσο παρόν. Γι αυτό και συνήθως σε αυτή την ηλικία ξεκινούν να έχουν πιο πολλές απορίες γενικά, αλλά και σχετικά με τον Άϊ Βασίλη στην προκειμένη, όπως για π.χ.:
|| “Πώς προλαβαίνει να δώσει σε όλα τα παιδιά τα δώρα τους;” ||
Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
Όταν λοιπόν το παιδί σας θα σάς ρωτήσει ευθέως: “Υπάρχει Άγιος Βασίλης;” Μην πέσετε στην παγίδα να του απαντήσετε καταφατικά, έχοντας την αγωνία να μην το στενοχωρήσετε. Καθώς επίσης και μην βιαστείτε να του απαντήσετε με ένα απλό “ΟΧΙ”, γιατί σε αυτή την περίπτωση το πιο πιθανό είναι να απογοητευτεί.
Ρωτήστε το, τί πιστεύει το ίδιο και συζητήστε μαζί του. Μέσα από τον διάλογο θα έχετε την ευκαιρία να ακούσετε τι σκέφτεται και θα κρίνετε εάν είναι έτοιμο να του πείτε την αλήθεια.
Αν όντως είναι σε θέση να του αποκαλύψετε “το μυστικό”, κάντε το λέγοντας του την ιστορία του Άγιου Βασίλη. Διαβάστε γι αυτό και εξιστορείστε του πώς προέκυψε αυτός ο μύθος. Θα είναι πολύ χρήσιμο αν μοιραστείτε και τη δική σας εμπειρία ως παιδί. Για παράδειγμα, θυμηθείτε Πώς νιώθατε εσείς τότε, περιμένοντας τον Άγιο Βασίλη;
Μέσα από τη συζήτηση το παιδί θα κατανοήσει πως ο αγαπημένος παππούς, με την άσπρη γενειάδα και τα στρογγυλά γυαλιά, δεν αποτελεί ένα ψέμα με σκοπό την απόκρυψη της αλήθειας, αλλά ένα διαχρονικό παραμύθι που η ύπαρξή του και μόνο, τού προκαλεί χαρά και τη δυνατότητα να ονειρευτεί.
Ζήστε λοιπόν μαζί με τα παιδιά σας τη μαγεία των Χριστουγέννων και μη διστάσετε να γίνετε κι εσείς για λίγο παιδιά. Ωραία τα δώρα, αλλά μην εστιάσετε μόνο σε αυτά. Γιατί να θυμάστε, πως το άνοιγμα του πακέτου διαρκεί μόνο μία στιγμή, ενώ οι αναμνήσεις για πάντα. Αυτές είναι που έχουν αξία… Και ανάμνηση δεν αποτελεί ένα ακριβό δώρο, αλλά τα συναισθήματα που μοιράζεστε, η ζεστασιά, το γιορτινό τραπέζι, το στόλισμα του δέντρου, το γράμμα στον Άγιο Βασίλη και η αναμονή. Δώστε τους λοιπόν την ευκαιρία να ονειρευτούν, σε μια εποχή που τα όνειρα θεωρούνται πολυτέλεια.
Ευχαριστούμε την ψυχολόγο, κ. Λένα Δεναξά, για τις πληροφορίες.
follow Γλυφάδα metropolitans on twitter
