Η μετεξέλιξη του ΕΟΠΥΥ από πάροχο και αγοραστή υπηρεσιών υγείας σε αγοραστή υπηρεσιών υγείας
Μάς ενημερώνει η Κοινωνική Λειτουργός, Μαρία Μελέκου (Τελειόφοιτη ΜΠΣ, διαχείριση γήρανσης και χρονίων νοσημάτων), με το εξαιρετικό επιστημονικό της άρθρο.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η δημιουργία και αρχόμενη λειτουργία του ΕΟΠΥΥ συνέπεσε με μία οικονομική συγκυρία που ενδεχομένως τον ανέδειξε ως ένα μεταρρυθμιστικό εγχείρημα μείζονος οικονομικής και πολιτικής σημασίας.
Υπό αυτές τις συνθήκες η αρχική του λειτουργία επαφίεται στα πλαίσια παρόχου και αγοραστή υπηρεσιών υγείας. Υπό το πρίσμα συγκεκριμένων πολιτικοοικονομικών και κοινωνικών απαιτήσεων και εντός του ανάλογου νομοθετικού πλαισίου (Ν.4238/2014), στην πορεία άλλαξαν τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά και ο ρόλος του ΕΟΠΥΥ, ο οποίος θα τελούσε αποκλειστικά υπό την ιδιότητα του αγοραστή, απαλλασσόμενος από αυτήν του παρόχου.
Εντούτοις και σε όλο το φάσμα των διαρθρωτικών αλλαγών ,που τον διαφοροποίησαν και του απέδωσαν τη μορφή που λαμβάνει σήμερα, ήρθε αντιμέτωπος με ένα παθογενές σύστημα υγείας, το οποίο προϋπήρχε της κρίσης και των μνημονιακών μεταρρυθμίσεων της τελευταίας δεκαετίας.
Τα τελευταία χρόνια με τη θεσμοθέτηση και τη συμβολή του Ε.Φ.Κ.Α και του Π.Ε.Δ.Υ, πιστεύεται ότι ο ΕΟΠΥΥ τείνει να αποσαφηνίσει το ρόλο του ως φορέας ασφάλισης της υγείας με την ενδεχόμενη ικανοποίηση των πολιτών, εφόσον πλέον αρχίζουν να διαφαίνονται τα όρια της σύνδεσης κοινωνικής ασφάλισης και συσσώρευσης ασφαλιστικών εισφορών και ασφάλισης της υγείας.
Τέλος κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί αν ο στόχος στην προκειμένη περίπτωση θα μπορούσε να είναι η πλήρωση των ευρωπαϊκών προτύπων, μέσα στα πλαίσια των οποίων ένας οργανισμός όπως ο ΕΟΠΥΥ θα μπορεί να υπολογίζει στην ίδια τη βιωσιμότητα του αλλά και την οικονομική του αυτάρκεια.
- ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: ΕΟΠΥΥ, Πάροχος, Αγοραστής, Εθνικό σύστημα Υγείας, Κοινωνική Ασφάλιση
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το ελληνικό σύστημα υγείας βάσει της ιστορικής του εξέλιξης και πριν την έλευση του μνημονιακού καθεστώτος στην Ελλάδα, συνταυτίζεται με ένα μεικτό σύστημα [1]στο οποίο ενυπήρχαν τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας αναφορικά με την κάλυψη των οικονομικών δαπανών.
Σύμφωνα με τον (Χλέτσος,Μ, 2015) ένα σημαντικό κεκτημένο αυτής της συγκεκριμένης περιόδου, απετέλεσε ο ιδρυτικός νόμος του ΕΣΥ [2], ο οποίος συγκρότησε μία σπουδαία μεταρρυθμιστική προσπάθεια στον τομέα της υγείας. Επ’ αυτού αξίζει να αναφερθεί ότι αξιόλογες νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες προβλέπονταν από το βασικό νόμο δεν τέθηκαν ποτέ σε εφαρμογή ή εφαρμόστηκαν στον ελάχιστο δυνατό βαθμό.
Επομένως και παρά τις αισιόδοξες προοπτικές, δεν καθιερώθηκε η ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων, δεν προέκυψε αποκέντρωση του συστήματος υγείας, αλλά δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην προσφορά των υπηρεσιών υγείας, παρακάμπτοντας επί της ουσίας τη δυναμική του ιδιωτικού τομέα και εστιάζοντας στο ρόλο του δημοσίου και του κράτους. Ταυτοχρόνως και βάσει ιστορικής ανασκόπησης, εντέλει απεδείχθη ότι o συγκεκριμένος θεσμός μετουσιώθηκε σε ένα νοσοκομειοκεντρικό σύστημα, εφόσον δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στις λειτουργίες και υπηρεσίες των νοσοκομείων, έναντι της πρωτοβάθμιας περίθαλψης και των υπηρεσιών πρόληψης, οι οποίες επί της ουσίας αμελήθηκαν.
Τοιουτοτρόπως γίνεται αντιληπτό ότι τα βασικά χαρακτηριστικά του ΕΣΥ καθορίστηκαν σε σημαντικό βαθμό από το κράτος, τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και σε επίπεδο παροχής υπηρεσιών, μέσω του κεντρικού ρόλου που διετέλεσαν τα ασφαλιστικά ταμεία και τα νοσοκομεία και μέσω του ρόλου του αγοραστή υπηρεσιών που αποδόθηκε στους ασφαλιστικούς φορείς, ιδίως στον τομέα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Διαχρονικά αυτή η συγκεκριμένη οργάνωση του εθνικού συστήματος υγείας συνταυτίστηκε με αναντιστοιχία δημοσιονομικών δαπανών και καταναλωτικών αγαθών.
Η αναδιοργάνωση του ελληνικού συστήματος υγείας την τελευταία δεκαετία αποτελεί γεγονός μείζονος σημασίας, εφόσον συνδέθηκε με την περίοδο της κρίσης και τις μεταρρυθμίσεις που απέφεραν τα μνημόνια ( memorandum). [3]
Με την απαρχή της κρίσης, το σύστημα υγείας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ανέτοιμο ώστε να αντιμετωπίσει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα, τα συνδεόμενα με δημοσιονομικά ελλείμματα, τις ανεδαφικές πρακτικές και την αμφιλεγόμενη ποιότητα των υπαρχουσών υπηρεσιών, στο βαθμό που αυτή αξιολογήθηκε όλο αυτό το διάστημα από τους πολίτες. (Χλέτσος,Μ, 2015)
Μέσα στα πλαίσια αυτής της πολιτικοοικονομικής συγκυρίας και προσπάθειας μακροοικονομικής επανισορρόπησης της χώρας, η έλευση του δεύτερου μνημονίου[4] προώθησε καθοριστικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας. Μια εξ’ αυτών των μεταρρυθμίσεων συνετέλεσε στη δημιουργία του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), ο οποίος συστάθηκε υπό το νόμο ( Ν.3918/2011)[5] και με βασικό σκοπό την παροχή υπηρεσιών υγείας, υπό το πρίσμα ενός ενιαίου εθνικού φορέα.
Ο ΕΟΠΥΥ αποτελεί ΝΠΔΔ και η λειτουργία του χρονολογείται από την 1/1/2012, όπου υπό το πρίσμα του νεοσύστατου οργανισμού αρχικά είχε τεθεί υπό την εποπτεία των Υπουργείων Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Κατά τη διάρκεια μετεξέλιξης του, ο ΕΟΠΥΥ τέθηκε αποκλειστικώς υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας.
Επί της ουσίας ο συγκεκριμένος οργανισμός προήλθε από τη σταδιακή συνένωση των ασφαλιστικών ταμείων του ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ, ΟΠΑΔ, ΤΥΔΚΥ (1/1/2012), ΝΑΤ( 1/4/2012), ΤΑΥΤΕΚΩ (1/5/2012), ΕΤΑΑ( 1/11/2012), ΕΤΑΠ-ΜΜΕ (1/1/2012) και το Λιμενικό ( υπό την ένταξη του στον ΟΠΑΔ από τον Μάϊο του 2013).
Κατ’ επέκταση και σύμφωνα με επιμέρους δεδομένα ο νεοσύστατος αυτός οργανισμός έτεινε να καλύπτει το 90% εκ των υπαρχόντων ιατρικών αναγκών και αναγκών υγείας του πληθυσμού, γεγονός που προέβλεπε τη δυναμική της διαπραγματευτικής του ισχύος έναντι των προμηθευτών υγείας. Επιπλέον βασικό στόχο του εγχειρήματος συγκρότησής του απετέλεσε ο έλεγχος των δυνητικών ελλειμμάτων και η συγκράτηση της δημοσιονομικής δαπάνης, προκειμένου να αναμένονται μακροπρόθεσμα οφέλη στην αγορά υπηρεσιών υγείας.(Κανελλάκη, 2014)
Ι. Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΕΟΠΥΥ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΟΜΕΝΑ ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ.
Ι. Α) Ο ΕΟΠΥΥ ΩΣ ΠΑΡΟΧΟΣ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
Η δημιουργία και αρχόμενη λειτουργία του ΕΟΠΥΥ συνέπεσε με μία οικονομική συγκυρία που ενδεχομένως τον ανέδειξε ως ένα μεταρρυθμιστικό εγχείρημα μείζονος οικονομικής και πολιτικής σημασίας. Παρόλα ταύτα το πολυσήμαντο της ύπαρξης του συνταυτίστηκε και με την κοινωνική του ευθύνη στα πλαίσια αυτής καθαυτής της κοινωνικής ασφάλισης.
Επομένως πέρα του σκοπού για τη συγκράτηση της δημοσίας δαπάνης και ανάλογα με τον Ενιαίο Κανονισμό Παροχών Υγείας[6] του συγκεκριμένου οργανισμού, ως βασικό μέλημα περιγράφεται η ισότιμη πρόσβαση όλων των ασφαλιζόμενων, των συνταξιούχων καθώς και των προστατευόμενων μελών των οικογενειών τους, υπό τη σκέπη μίας ενιαίας ομπρέλας παροχής υπηρεσιών υγείας, και στο βαθμό που προλαμβάνεται, αποκαθίσταται, προάγεται και διατηρείται με ολιστικό τρόπο ο ίδιος ο θεσμός της υγείας. (Σταθακοπούλου, 2014)
Κατ’ επέκταση και βάσει της αρχής της ισότητας, ο καταμερισμός των καταναλωτικών αγαθών επιτυγχάνεται με ισότιμο τρόπο στους ασφαλιζόμενους, αναφορικά με το είδος, την έκταση αλλά και το διαδικαστικό τρόπο χορήγησης τους και σε αντιστοιχία με τις προβλεπόμενες δαπάνες επί του ποσοστού συμμετοχής των ασφαλιζόμενων. Επιπλέον το ύψος των δυνητικών παροχών καθορίζεται από τον κρατικό προϋπολογισμό και την προβλεπόμενη έκπτωση από τις συνυπογραφόμενες κάθε φορά συμβατικές δεσμεύσεις.
Επιπρόσθετα οι παροχές αναφορικά με την ιατρική περίθαλψη παρέχονται από τις τοπικές δομές των νοσοκομείων του ΕΣΥ, στρατιωτικά και πανεπιστημιακά νοσοκομεία, νοσηλευτικά ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, συμβεβλημένες ιδιωτικές κλινικές , πολυιατρεία, ιατρεία ασφαλιστικών οργανισμών, κέντρα αποκατάστασης και αποθεραπείας, κλινικές και ιδρύματα χρόνιων παθήσεων και τους οικογενειακούς ιατρούς.
Αναφορικά με το πλαίσιο της νοσοκομειακής περίθαλψης, οι αποδόσεις πληρωμών ( οικονομικές επιστροφές) στους ασφαλιζόμενους, υλοποιείται μέσω των κλειστών ενοποιημένων νοσηλειών (ΚΕΝ), [7] [8] ως αποζημιώσεις επί των προβλεπόμενων παροχών. (Γεωργακόπουλος, 2014)
Στα πλαίσια της αγοραστικής του δεινότητας και του εν δυνάμει μονοψωνιακού[9] [10] του χαρακτήρα ο ΕΟΠΥΥ, αρχικώς τέθηκε υπό αμφισβήτηση, λόγω των προυπαρχουσών συνθηκών και προκαθορισμένων σχέσεων έναντι των προμηθευτών υγείας με αποτέλεσμα η δράση του να διακυμαίνεται εντός των πλαισίων τεσσάρων τύπων αγοράς.
Υπό αυτό το πρίσμα προκύπτει ένα διμερές μονοπώλιο που καθορίζει τη σχέση του ΕΟΠΥΥ με τα πολυιατρεία του ΙΚΑ, ένα ατελές διμερές μονοπώλιο μεταξύ του οργανισμού και των κέντρων υγείας που εξακολουθούσαν να τελούν υπό τη διοίκηση και οικονομική αιγίδα των νοσοκομείων, καθώς επίσης και μία αμφιλεγόμενη μορφή μονοψωνίου ανάμεσα στον ΕΟΠΥΥ και τους συμβεβλημένους ιδιώτες ιατρούς. Την ίδια στιγμή ένα σημαντικό κομμάτι της αγοράς στην πρωτοβάθμια περίθαλψη τελούσε υπό συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού και άνευ ρυθμίσεων επιμέρους κρατικών παρεμβάσεων.
Τοιουτοτρόπως και βάσει των άνωθεν δεδομένων γίνεται αντιληπτό ό,τι ναι μεν η σύσταση μονοψωνίου δύναται να στοχεύει στη διαμόρφωση συνθηκών μίας ανταγωνιστικής αγοράς για τη μείωση της συνολικής δαπάνης, ωστόσο στην περίπτωση του συστήματος υγείας δεν περιορίστηκαν οι μονοπωλιακές τάσεις, οι συνδεόμενες με επιζήμια αποτελέσματα. (Κανελλάκη, 2014)
Συμπερασματικά και στα πλαίσια της πρωτογενούς διαμόρφωσης και λειτουργίας του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας, θα μπορούσε να αναφερθεί ότι αυτός απετέλεσε ένα γενναίο εγχείρημα. Ωστόσο η προχειρότητα η οποία αντικατοπτρίζεται στην οργάνωσή του, δημιούργησε καθεστώς ανασφάλειας ως προς τη βιωσιμότητά του και συνάμα την έντονη ανάγκη αναπλαισίωσης του ίδιου του χαρακτήρα και των συνθηκών για τη μετέπειτα πορεία του. (Χλέτσος,Μ, 2015)
Ι. Β) Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: Ο ΕΟΠΥΥ ΩΣ ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
Υπό το πρίσμα συγκεκριμένων πολιτικοοικονομικών και κοινωνικών απαιτήσεων και εντός του ανάλογου νομοθετικού πλαισίου (Ν.4238/2014)[11], αλλάζουν τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά και ο ρόλος του ΕΟΠΥΥ, ο οποίος θα τελεί αποκλειστικά υπό την ιδιότητα του αγοραστή, απαλλασσόμενος από αυτήν του παρόχου. Η συγκεκριμένη θεσμική και νομοθετική αναπλαισίωση του εν λόγω οργανισμού, αφορά τόσο το δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα της υγείας, με απώτερο σκοπό την ολιστική αναδιάρθρωση της αγοράς των υπηρεσιών υγείας και την ταυτόχρονη ανάδειξη του ιδιωτικού τομέα.
Τοιουτοτρόπως αυτή η καθοριστική αλλαγή αποβλέπει στη συγκέντρωση πόρων κατ’ αποκλειστικότητα σε ένα μόνο φορέα, στην ενδεδειγμένη και ορθολογική διαχείριση της δημόσιας δαπάνης αλλά και τη δυνητική ιδιωτικοποίηση του τομέα της υγείας. (Χλέτσος,Μ, 2015)
Σε αυτό το σημείο κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι μέσω της συγκεκριμένης νομοθετικής ρύθμισης, το δίκτυο παροχής υπηρεσιών μετατέθηκε από τον ΕΟΠΥΥ στο νεοσύστατο Π.Ε.Δ.Υ ( Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας), του οποίου η λειτουργία επαφίεται στα πλαίσια Διοίκησης των υγειονομικών Περιφερειών. (Δ.Υ.Πε)
Αναλόγως και σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.4238/2014, θεσμοθετείται η αγορά υπηρεσιών υγείας για τους εν ενεργεία ασφαλιζόμενους και επιμέρους δικαιούχους, όπως αυτή ορίζεται από το άρθρο 30 του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας[12].
Επιπλέον οριοθετούνται τα πλαίσια σχεδιασμού, ποιότητας , ανάπτυξης, ασφάλειας και αξιολόγησης της αγοράς των καταναλωτικών αγαθών για την υγεία, καθώς επίσης και οι χρηματοδοτικές διαδικασίες για την ενδεδειγμένη αξιοποίηση των προβλεπόμενων πόρων. Παράλληλα θεσπίζονται τα κριτήρια και το περιεχόμενο των συμβάσεων με στόχο την πραγμάτωση νηφάλιων συνεργασιών στην αγορά της υγείας, με δυνατότητα συμμετοχής συμβαλλόμενων μερών τόσο από τον ιδιωτικό, όσο και από το δημόσιο τομέα. Ταυτοχρόνως ενθαρρύνονται τεχνικές διαπραγμάτευσης, αναφορικά με όλους τους συμβαλλόμενους παρόχους, επί των αμοιβών τους και των συμβατικών δεσμεύσεων, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού.
Για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων η χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ προκύπτει από τον κρατικό προϋπολογισμό μέσω ετήσιας επιχορήγησης, που κυμαίνεται σε ποσοστό 0,6% του ΑΕΠ, τις ασφαλιστικές εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων, καθώς επίσης και την εισφορά των συνταξιούχων. (Σταθακοπούλου, 2014)
Σε αυτό το σημείο κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί η ίδρυση του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ( Ε.Φ.Κ.Α)[13], ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή την 1/1/2017 και σηματοδότησε τη συνένωση των φορέων κοινωνικής ασφάλισης. Σκοπό του συγκεκριμένου φορέα αποτελεί η διασφάλιση των οικονομικών πόρων και η εξάλειψη εισφοροδιαφυγής για την εξυγίανση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και τη βιωσιμότητά του, στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού και των σημερινών προτύπων. (efka.gov.gr, 2017)
Κατ’ επέκταση και εντός των πλαισίων της αμφίπλευρης σχέσης του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης ( Ε.Φ.Κ.Α) και του δημόσιου συστήματος υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ), υποστηρίζεται από συγκεκριμένο δημοσίευμα, ότι κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του ο Ε.Φ.Κ.Α κατάφερε να αποδώσει στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ το 100% του συνόλου των καταβαλλόμενων ασφαλιστικών εισφορών ύψους 4.77 δις. Ευρώ. Το εν λόγω επίτευγμα αξιολογήθηκε από πολλούς ως ένα αποτέλεσμα καθοριστικής σημασίας για την ανέλιξη του ελληνικού συστήματος υγείας. (Παπαπέτρου,Σ. , 2018)
Από την άλλη πλευρά και πέραν του ΕΟΠΥΥ, ο οποίος αναλύεται ως ένα δημοσιονομικό δεδομένο σε αυτήν τη συγκεκριμένη προβληματική, υπάρχει και το ιδιωτικό στοιχείο που συνυπάρχει με το δημόσιο στον τομέα της υγείας και το οποίο χρίζει εννοιολογικής οριοθέτησης. Σύμφωνα με την (Τσέτουρα,Άννα. , Διδακτορική Διατριβή απόσπασμα), η έννοια του ιδιωτικού τομέα στην υγεία συνταυτίζεται με την «ιδιωτική ιδιοκτησία των περιουσιακών στοιχείων της υγειονομικής περίθαλψης». Επομένως η ιδιωτικοποίηση συνίσταται στη μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου προς τους ιδιώτες[14]. Τοιουτοτρόπως σε ένα εθνικό σύστημα υγείας ο βαθμός και η έκταση των ιδιωτικών υπηρεσιών, οφείλει να καθορίζεται βάσει των στόχων και της δημοσιονομικής στρατηγικής σε όλο το φάσμα της υγειονομικής περίθαλψης. [15] (Τσέτουρα,Άννα. , Διδακτορική Διατριβή απόσπασμα)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Εντός του πλαισίου των τελευταίων δεκαετιών η Ελλάδα έχει βιώσει σημαντικές αλλαγές στον τομέα της παροχής υπηρεσιών υγείας με βασικά σημεία αναφοράς τη σύσταση του ΕΣΥ (Ν. 1397/1983) και του ΕΟΠΥΥ(Ν.3918/2011).
Ο ΕΟΠΥΥ σε όλο το φάσμα των διαρθρωτικών αλλαγών ,που τον διαφοροποίησαν και του απέδωσαν τη μορφή που λαμβάνει σήμερα, ήρθε αντιμέτωπος με ένα παθογενές σύστημα υγείας, το οποίο προϋπήρχε της κρίσης και των μνημονιακών μεταρρυθμίσεων της τελευταίας δεκαετίας.
Η πορεία του ΕΟΠΥΥ από παραγωγό και πάροχο σε πάροχο υπηρεσιών υγείας, απετέλεσε ένα διαφορετικό στα χρονικά εγχείρημα, το οποίο απέφερε επιμέρους νομοθετικές αλλαγές, με προοπτική το δημοσιονομικό εκσυγχρονισμό και την κατάργηση πεπαλαιωμένων στερεοτυπικών και ανεδαφικών πρακτικών. Χαρακτηριστικά μέτρα που πρέπει να αναφερθούν για την ισχυροποίηση αυτής της θέσης, είναι η θεσμοθέτηση των ΚΕΝ (υπό του ΦΕΚ 1702/β/2011), η δημιουργία συστήματος προμηθειών υγείας (Ν.3918/2011), αλλά και η δημιουργία διαδικτυακού συστήματος για τη διεξαγωγή ηλεκτρονικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης και της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.
Ωστόσο υπό τα πλαίσια συγκεκριμένης έρευνας και σύμφωνα με το άρθρο του (Χλέτσος,Μ, 2015), διαφαίνεται ότι την περίοδο που ο συγκεκριμένος οργανισμός επιτελούσε χρέη και αγοραστή και παρόχου, ενώ η μείωση των δαπανών κατέστη εφικτή, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υποδαυλίστηκε και τα έσοδα δεν σημείωσαν αύξηση, για λόγους που συνδέθηκαν αποκλειστικά με την οικονομική κρίση ( μείωση του μέσου όρου του εθνικού εισοδήματος, αύξηση της ανεργίας και αύξηση των ανασφάλιστων πολιτών).
Επομένως και λόγω του ότι αυτός ο δισυπόστατος έως διπολικός του ρόλος (του παρόχου και του αγοραστή), τον κατέστησαν δυσλειτουργικό , γεγονός που φάνηκε από τα πρώτα χρόνια της εξελικτικής του πορείας, ο ΕΟΠΥΥ παρέμεινε αποκλειστικά ως αγοραστής υπηρεσιών υγείας ( Ν.4238/2014). Υπό αυτό το πρίσμα και για το επόμενο χρονικό διάστημα , υπήρχε μία συμφόρηση του συστήματος, η οποία ενδεχομένως προκλήθηκε από την προχειρότητα και τη σύγχυση που επικρατούσε, αναφορικά με την άντληση των εσόδων του, τον τρόπο και το χρόνο είσπραξης αλλά και την άρνηση του κυβερνητικού μηχανισμού να μεταφέρει τις ασφαλιστικές εισφορές, στον ΕΟΠΥΥ συμβάλλοντας στη βιωσιμότητά του.
Αυτό το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ανακατατάξεων θεωρείται ότι επικρατούσε μία ασάφεια και ένα δικαιολογημένο ανικανοποίητο στους πολίτες σε σχέση με τον προσδιορισμό και το ρόλο του ΕΟΠΥΥ, το οποίο δικαιολογείται και από επιμέρους αντιξοότητες, όπως τη μετατόπιση του οικονομικού βάρους για την αγορά υπηρεσιών υγείας από τους ίδιους τους πολίτες,[16] αλλά και τη δυνητική αρνητική επίπτωση της υγείας των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού. (Χλέτσος,Μ, 2015)
Τα δύο τελευταία χρόνια με τη θεσμοθέτηση και τη συμβολή του Ε.Φ.Κ.Α και του Π.Ε.Δ.Υ, πιστεύεται ότι ο ΕΟΠΥΥ τείνει να αποσαφηνίσει το ρόλο του ως φορέας ασφάλισης της υγείας με την ενδεχόμενη ικανοποίηση των πολιτών, εφόσον πλέον αρχίζουν να διαφαίνονται τα όρια της σύνδεσης κοινωνικής ασφάλισης και συσσώρευσης ασφαλιστικών εισφορών και ασφάλισης της υγείας.
Τέλος κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι ο στόχος στην προκειμένη περίπτωση θα μπορούσε να είναι η πλήρωση των ευρωπαϊκών προτύπων και προδιαγραφών για το σύστημα υγείας με το διττό σχήμα δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης αλλά και επιμερισμού του κόστους, σύμφωνα με το οποίο οι καταναλωτές πληρώνουν απευθείας κάποια χρήματα οι ίδιοι. (Τσέτουρα,Άννα. , Διδακτορική Διατριβή απόσπασμα)
Ο προβληματισμός που ανακύπτει στην προκειμένη περίπτωση είναι αυτή η συγκεκριμένη πρακτική αντανακλά ποιοτικές υπηρεσίες αλλά και μείωση των ασφαλιστικών και φορολογικών εισφορών.
Έργα που αναφέρονται
Κανελλάκη, Γ., 2014. Διπλωματική Εργασία: Διερεύνηση Αντιλήψεων ασθενών και ιατρών σχετικά με την αποτελεσματικότητα των αλλαγών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.. Πάτρα.
Τσέτουρα,Άννα. (Διδακτορική Διατριβή απόσπασμα).
Σταθακοπούλου, Χ., 2014. Η ενδυνάμωση του ρόλου του ΕΟΠΥΥ ως αγοραστής: Συγκριτική ανάλυση με φορείς του εξωτερικού. Κύπρος , Ευρεσιτεχνία Αρ. Διατριβή Επιπέδου Μάστερ- Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
efka.gov.gr, 2017. efka.gov.gr. https://www.efka.gov.gr/el
[Πρόσβαση 2019 05 18].
Παπαπέτρου,Σ. , 2018. naftemporiki.gr. [Ηλεκτρονικό]
Available at: https://www.naftemporiki.gr/story/1310375/efka-apedose-ston-eopyy-47-dis-to-2017
[Πρόσβαση 18 05 2019].
Χλέτσος,Μ, 2015. isoinhealth.com.
: http://www.isoinhealth.com/index.php/arthra/katigories–arthrwn/item/151-to–elliniko–systima–ygeias–kai–oi–ellines–polites–tin–epoxi–tis–krisis–tou–mixali–xletsou
[Πρόσβαση 2019 05 15].
Γεωργακόπουλος, Ν., 2014. Ο Ρόλος του ΕΟΠΥΥ στο ΕΣΥ: Μεταρρύθμιση ή απορρύθμιση. Πειραιάς , Ευρεσιτεχνία Αρ. Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία – Πανεπιστήμιο Πειραιώς .
[1] Επιπλέον το ελληνικό σύστημα υγείας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μεικτό, εφόσον λαμβάνει στοιχεία τόσο από το μοντέλο Bismarck (χρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος από τις ασφαλιστικές εισφορές) όσο και από το μοντέλο Beveridge ( η χρηματοδότηση προκύπτει από τον κρατικό προϋπολογισμό).
[2] Νόμος 1397/1983-ΦΕΚ143/Α/7-10-1983: Εθνικό Σύστημα Υγείας
[3] «Σε ότι αφορά τη διπλωματική γλώσσα, το μνημόνιο συνίσταται σε ένα επίσημο διπλωματικό έγγραφο, μέσω του οποίου είτε ανταλλάσσονται απόψεις, είτε εντοπίζονται θέματα για διμερείς ή πολυμερείς συμβάσεις, διεθνούς δικαίου» https://el.wikipedia.org/wiki/Μνημόνιο. Όσον αφορά την Ελλάδα οι εφαρμοστικοί νόμοι των μνημονίων συνίστανται στους : Ν3845/2010, Ν4046/2012, και Ν43362015.
[4] Το Δεύτερο Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής στην Ελλάδα που συνήθως αναφέρεται ως «δεύτερη δέσμη μέτρων διάσωσης» ή «Δεύτερο Μνημόνιο» συνίστατο σε μνημόνιο συνεννόησης, με σκοπό την αντιμετώπιση της κρίσης του ελληνικού δημόσιου χρέους. Το Δεύτερο Μνημόνιο υπεγράφη την 1η Μαρτίου του 2012https://el.wikipedia.org/wiki/Δεύτερο_πρόγραμμα_οικονομικής_προσαρμογής_για_την_Ελλάδα
[5] Νόμος υπ’ αριθμόν 3918: Διαρθρωτικές αλλαγές στο Σύστημα Υγείας και άλλες Διατάξεις (ΦΕΚ Α΄31/2-3-2011)
[6] Ενιαίος Κανονισμός Παροχών Υγείας (Ε.Κ.Π.Υ) του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) επί ΦΕΚ 2456/Β/3-11-2011, ΦΕΚ 1233/Β/11-4-2012, ΦΕΚ 3054 /Β/18-11-2012
[7] Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια και Ημερήσιο Νοσήλιο στο ΕΣΥ υπό το ΦΕΚ 1702/Β/01.08.2011.
[8] τα Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια συνίστανται σε μία διαδικασία τιμολόγησης και διαχείρισης νοσοκομειακών νοσηλειών ασθενών, η οποία βασίζεται στα διεθνώς καθιερωμένα DRGs (Diagnosis Related Groups), με σκοπό τον καθορισμό κόστους και μέσης διάρκειας νοσηλείας, ανά κατηγορία νοσηλείας. http://www.kainotom.gr/userfiles/file/ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ%20ΛΑΖΑΡΗ%20ΘΩΜΑ_final2.pdf
[9] Το μονοψώνιο αποτελεί μορφή αγοράς σύμφωνα με την οποία, ένας μόνο αγοραστής, ζητά από πολλούς πωλητές μία υπηρεσία ή ένα προϊόν και επομένως μπορεί να ασκήσει πίεση στις τιμές αλλά και τις συνθήκες προσφοράς του εν λόγω αγαθού. https://el.wiktionary.org/wiki/μονοψώνιο
[10] Σύμφωνα με τον Mark Pauly το εγχείρημα ενός δημόσιου μονοψωνίου ενδιαφέρεται πρωτίστως για τη συγκράτηση του κόστους και τη μείωση της δημοσιονομικής δαπάνης και δευτερευόντως για την κοινωνική αποδοτικότητα. Pauly, M., “Market Power, Monopsony and Health Insurance Markets”, Journal of Health Economics, 1988; 7:111-128
[11] Νόμος 4238/2014- ΦΕΚ 38/Α/17-2-2014: Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας (Π.Ε.Δ.Υ), αλλαγή σκοπού ΕΟΠΥΥ και λοιπές διατάξεις
[12] Ε.Κ.Π.Υ του Ε.Ο.Π.Υ.Υ υπό το ΦΕΚ 4898/Β/1-11-2018 – Οικοτροφεία (άρθρο 30§1,2,3 και 4) https://www.e-nomothesia.gr/kat-ygeia/perithalpse/koine-upourgike-apophase-ealegp-80157-2018.html
[13] Ο Ε.Φ.Κ.Α δημιουργήθηκε υπό το νόμο Ν.4387/2016, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 13/05/2016 και με έναρξη λειτουργίας του εν λόγω οργανισμού την 1η Ιανουαρίου του 2017.
[14] Τα περιουσιακά στοιχεία για το σύστημα υγείας εξισώνονται με την υποδομή του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, τα κτίρια, των εξοπλισμό, καθώς και τον έλεγχο των πόρων και των λειτουργιών του συστήματος αυτού. Τσέτουρα Άννα~ Διδακτορική Διατριβή (Απόσπασμα)
[15] Βλ. (Χλέτσος,Μ, 2015) αναφορικά με μεταγενέστερους στόχους ΕΟΠΥΥ ( Ιδιωτικοποίηση)
[16] Μείζων ζήτημα που απασχολεί τόσο τη διεθνή βιβλιογραφία αλλά κυρίως τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας (ΠΟΥ)
Ευχαριστούμε την κ. Μελέκου.