“Θεραπεία μέσω της τέχνης του θεάτρου”
γράφει η Ζωή Αλεξούλη, Ψυχολόγος – ηθοποιός
Έχουμε παράσταση πάμε να “παίξουμε” συνηθίζουμε να λέμε οι ηθοποιοί.
“Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας” δήλωσε ο Κάρολος Κουν αποκαλύπτοντας με αυτή την απλή φράση την ψυχοθεραπευτική δύναμη του θεάτρου.
Η Δραματοθεραπεία είναι μια εναλλακτική μορφή θεραπείας που μπορεί και συνθέτει την ψυχοθεραπεία με τις τεχνικές θεάτρου χρησιμοποιώντας αυτή την μορφή Τέχνης για να μπορέσει να εισχωρήσει, να υποστηρίξει, να βοηθήσει τα άτομα να ανακαλύψουν με τρόπο ήπιο και σταδιακό τις αλήθειες τους.
Η δημιουργικότητα στον άνθρωπο σχετίζεται με την υγεία και όταν ο άνθρωπος σταματήσει να είναι δημιουργικός τότε έχει πιθανότητες να χάσει και την υγεία του. Αυτή είναι η βασική αρχή των θεραπειών μέσω μουσικής αλλά και της θεραπείας μέσω τέχνης γενικότερα, δηλαδή να καταφέρει ο άνθρωπος να επαναφέρει στη ζωή του την πρωτογενή ‘δημιουργική παιδικότητα’ και το στοιχείο του παιχνιδιού έτσι ώστε να βρεί πάλι το αρχέγονο ‘μουσικό παιδί’ το οποίο είναι βαθιά κρυμμένο σε όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα απο τη μουσική τους παιδεία.
Παραμύθια, ιστορίες μακρινών χωρών, μύθοι, ποιήματα, χορός, μουσική, ζωγραφική, γίνονται καράβια για να ταξιδέψει κανείς μαζί τους και να ανακαλύψει κρυμμένα στοιχεία μέσα του. Χρησιμοποιώντας συμβολισμούς και αρχέτυπα, καταφέρνει να βοηθήσει το σώμα να «ξυπνήσει», να θυμηθεί και να νιώσει μια παλιά ξεχασμένη αίσθηση. Αυτή την αίσθηση του να είσαι παιδί και μέσα από το παιχνίδι και την συνεχή εναλλαγή ρόλων, να μπορείς να ανακινήσεις μνήμες, να νιώσεις ελεύθερος, να δημιουργήσεις.
Κατά τη δημιουργία του έργου ο άνθρωπος προβάλει τις εμπειρίες του με σύμβολα. Χρησιμοποιούνται εικόνες όπως πόρτες, παράθυρα, κλειδιά, πύλες, μάσκες, καταφύγια, σπίτια κ.α. Ο Carl Jung υποστηρίζει ότι
“Τα σύμβολα είναι ένας φυσικός τρόπος ψυχικής έκφρασης, η φυσική γλώσσα του ασυνειδήτου. Τα σύμβολα εμφανίζονται αυθόρμητα, είναι ζωντανές και προσωποποιημένες πτυχές της ψυχής. Είναι φορτισμένα με ψυχική ενέργεια -είναι υπερφυσικά- και έτσι είναι δυναμικά, έχουν καθοδηγητική δύναμη και δημιουργούν συνέπειες.”
Στη δημιουργική τέχνη πάντα γίνεται μια συνάντηση. Οι καλλιτέχνες συναντούν τα τοπία, τις ιδέες ή τα εσωτερικά τους οράματα που θέλουν να εξωτερικεύσουν. Όσο δημιουργούν, απορροφώνται μέσα σε αυτά και γίνονται κομμάτι του έργου τέχνης. Ταυτόχρονα όμως βγαίνουν έξω από αυτό και προσπαθούν να το δουν από διάφορες προοπτικές. Αυτή η δυνατότητα αλληλεπίδρασης, ανάμεσα στον εσωτερικό και τον εξωτερικό κόσμο, το να είσαι μέρος κάποιου πράγματος και ταυτόχρονα να είσαι από έξω είναι λέξη-κλειδί της επικοινωνίας. Δημιουργείται ένας χώρος που εκεί ζωντανεύει η λεκτική και η μη λεκτική επικοινωνία.
Θεωρώντας αυτές τις μορφές Ψυχοθεραπείας ήπιες και διακριτικές έχοντας όμως τη δύναμη να εισχωρήσουν βαθιά και να υποστηρίξουν θεραπευτικά τα άτομα, η Δραματοθεραπεία και η Εικαστική θεραπεία δραστηριοποιούνται πια σε Κέντρα Ψυχικής υγείας, σε νοσοκομεία και Κέντρα Αποκατάστασης, σε δομές απεξάρτησης, σε άτομα με ειδικές ανάγκες, σε παιδιά με μεγάλη επιτυχία, σε ηλικιωμένους, στην Εκπαίδευση, σε ομάδες ατόμων με σοβαρές ασθένειες. Είναι γιατί η Τέχνη, δεν έχει ηλικία και όριο στη δημιουργικότητα.
Η Δραματοθεραπεία θεωρείται μια εξαιρετικά δημιουργική θεραπευτική βάση. Μέσα από αυτή μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε το παρελθόν και να αναπλάσουμε το παρόν, για να στηρίξουμε το μέλλον. Καθαρή για να ανέβει κανείς πάνω της και να ξαναζήσει στιγμές από το παρελθόν, έχοντας μια ακόμη ευκαιρία στην αλλαγή.
Με το θέατρο μένουμε πάντα παιδιά συνηθίζουμε να λέμε..
Δίνουμε ζωή στο παιδί που κρύβουμε μέσα μας!
Βιβλιογραφία:
“Θεραπευτικές προσεγγίσεις μέσω τέχνης” Τσέργας Νικόλαος
“Μάσκες της Ψυχής” (Jennings & Minde, 1996),
“Ο Άνθρωπος και τα Σύμβολά του”, Carl Jung