Η οικογένεια συμπάσχει με τον ανοϊκό της ασθενή!

 

Γράφει η Ζωή Αλεξούλη, Ψυχολόγος

Στη νόσο Alzheimer -αλλά και σε κάθε μορφή άνοιας- όλη η οικογένεια πάσχει μαζί με τον ασθενή. Οι υψηλές απαιτήσεις  φροντίδας των ανοϊκών ασθενών επιδρούν στην υγεία των φροντιστών, περιορίζουν τον ελεύθερο τους χρόνο κι επηρεάζουν τη συμμετοχή τους σε κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες. Εξαιτίας της νόσου ο συγγενής- φροντιστής αισθάνεται ότι έχει χάσει τον σύντροφο, τον γονέα τον αγαπημένο συγγενή ή τον φίλο.

 

anoiaΟι αναμνήσεις  έρχονται στο προσκήνιο και η σύγκριση με το παρελθόν  είναι αναπόφευκτη. Ο άνθρωπος όμως που έχουν απέναντί τους έχει αλλάξει. Ακόμη και όταν κάποιος νομίζει  ότι έχει προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, η νόσος εξελίσσεται και πάλι. Η επιβάρυνση από την φροντίδα ενός ανοΪκού ασθενή μπορεί να είναι  σωματική, ψυχική  αλλά και οικονομική.

Οι αντιδράσεις των φροντιστών σε αυτή την  άδικη ομολογουμένως πραγματικότητα ποικίλλουν. Είναι πιθανό να αισθανθούν ντροπή, ενοχές, θυμό και μοναξιά. Μπορεί να αισθάνονται ντροπή όταν ο ασθενής συμπεριφέρεται κατά τρόπο που τους εκθέτει δημόσια. Συμβαίνει συχνά να αισθάνονται ενοχές όταν ντρέπονται για την ανάρμοστη συμπεριφορά του ασθενούς ή όταν νιώθουν ότι δεν αντέχουν άλλο. Ο θυμός μπορεί να απευθύνεται στον ασθενή, στον ίδιο τους τον εαυτό , στο γιατρό, στο θεό. Πολλοί φροντιστές αποσύρονται κοινωνικά και περιορίζονται στο σπίτι του ασθενή που φροντίζουν. Η μοναξιά δυσχεραίνει την αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Η κατανόηση και η αποδοχή των συναισθημάτων  διευκολύνει σημαντικά το δύσκολο έργο των φροντιστών.  Είναι σημαντικό να θυμούνται ότι τα αρνητικά συναισθήματα στα οποία αναφερθήκαμε τα  προκαλεί η νόσος  και όχι ο ασθενής σαν πρόσωπο. Είναι χρήσιμο να δίνεται προτεραιότητα στο να διατηρηθούν οι κοινωνικές τους επαφές. Να βρεθεί  χρόνος για τον εαυτό τους  και να αναγνωρίσουν τα όρια της αντοχής τους. Το χιούμορ μπορεί να αμβλύνει θεαματικά τις εντάσεις. Η συμμετοχή των φροντιστών σε μια ομάδα υποστήριξης ή το να μοιραστεί κάποιος  το ψυχολογικό βάρος  με άλλους φροντιστές ή με οικεία πρόσωπα μπορεί να προσφέρει ανακούφιση.

Για πολλούς φροντιστές , όταν δεν είναι πλέον σε θέση να αναλάβουν την φροντίδα του αγαπημένου τους προσώπου στο σπίτι, η επιλογή μίας μονάδας φροντίδας ηλικιωμένων είναι ίσως η μοναδική λύση. Η διαδικασία αυτή πολλές φορές είναι επώδυνη και ενδέχεται να δημιουργήσει περισσότερες ενοχές.

Όταν όμως καταφέρουμε να δούμε τα την κατάσταση πιο ψύχραιμα θα διαπιστώσουμε ότι μία τέτοια μονάδα, κάτω από συγκεκριμένες προυποθέσεις μπορεί να αποδειχθεί σανίδα σωτηρίας. Η πτώση της νοητικής και της σωματικής κατάστασης έχουν ως αποτέλεσμα το άτομο να δυσκολεύεται να αυτό εξυπηρετηθεί. Το σπίτι μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνος χώρος. Το σπίτι στο οποίο διαμένει ο ασθενής δεν είναι το σπίτι που ήταν κάποτε. Το “παλιό” σπίτι ενδεχομένως να ήταν γεμάτο ζωή, παιδιά , τον σύντροφο. Αλλά και ο ασθενής δεν είναι πια ο ίδιος άνθρωπος. Ακόμη κι αν ένας φροντιστής αναλάβει την εικοσιτετράωρη υποστήριξη του ασθενή, δεν παύει να είναι ένας και μόνο άνθρωπος και πολύ πιθανόν να μην έχει τις απαραίτητες γνώσεις.

Σε μια οργανωμένη μονάδα φροντίδας όμως ενδέχεται να υπάρχει εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό, ιατρική παρακολούθηση, ψυχολογική υποστήριξη ή ακόμη και κάποια ομάδα δημιουργικής απασχόλησης. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής θα αισθανθεί σα να βρίσκεται στο νέο του σπίτι. Χρήσιμο λοιπόν είναι να συγκεντρωθούν οι απαραίτητες πληροφορίες πριν προκύψει η ανάγκη πραγματικά, για να προετοιμαστούν και οι συγγενείς και ο ασθενής ψυχολογικά. Να προσδιοριστεί ποιες μονάδες φροντίδας βρίσκονται σε κοντινές περιοχές, ποια είναι τα είδη των προγραμμάτων και των υπηρεσιών που παρέχονται έτσι ώστε να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος που θα εμπνεύσει την εμπιστοσύνη τους.


Η Πανελλήνια Ενωση Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων συνιστά, σε ό,τι αφορά την επιλογή της επιχείρησης με την οποία θα συνεργαστείτε για τη φροντίδα των ηλικιωμένων ατόμων της οικογενείας σας, να προσέξετε τα εξής σημεία:


1.
Επειδή έχουν παρουσιασθεί πολλά κρούσματα παράνομων μονάδων, οπωσδήποτε πρέπει να ελέγξετε αν διαθέτει άδεια λειτουργίας. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να κατοχυρωθείτε ότι είναι ελεγμένη από το κράτος και κατά συνέπειαν προσφέρει ασφαλή και υγιεινή διαβίωση στους φιλοξενουμένους της.

2. Το προσωπικό είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς που πρέπει να προσέξετε, εφόσον αυτό θα προσφέρει τη βοήθεια στον άνθρωπό σας. Ζητήστε να μάθετε αν το προσωπικό που υπάρχει καλύπτει τις απαιτήσεις που έχει θέσει το υπουργείο Υγείας.

3. Να μην είστε παθητικοί δέκτες όσων σας αναφέρονται αλλά να έχετε το θάρρος της γνώμης, να ρωτάτε τι υπηρεσίες προσφέρει κάθε επιχείρηση. Προκειμένου να διαπιστώσετε το επίπεδο των υπηρεσιών που παρέχονται επισκεφθείτε όλους τους χώρους. Ελέγξτε τις κτιριακές εγκαταστάσεις ώστε να δείτε σε τι κατάσταση βρίσκονται.

4. Ρωτήστε αν υπάρχουν ώρες επισκεπτηρίου. Σε περίπτωση που ισχύει αυτό το δεδομένο, εκτός του ότι σας περιορίζει, κινεί υποψίες για τον λόγο που υφίσταται ­ π.χ. μπορεί να θέλουν να υποκρύψουν τις συνθήκες.

5. Επισκεφθείτε όσον το δυνατόν περισσότερες μονάδες έτσι ώστε να έχετε μια ολοκληρωμένη άποψη προτού πάρετε τις αποφάσεις σας.