Στοματική υγεία και ογκολογική θεραπεία
|| Γράφει η ΚΟΚΚΟΡΗ Ι. ΓΕΩΡΓΙΑ D.D.S.
Χειρουργός Οδοντίατρος ||
Η κάθε ογκολογική θεραπεία έχει την ιδιαιτερότητά της και τη δυναμική της, ωστόσο συνήθης είναι η εμφάνιση παρενεργειών που επηρεάζουν την ίδια τη θεραπεία, την ποιότητα ζωής του ασθενή ακόμα και την υγεία του στόματός του, τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την ολοκλήρωσή της. Οι περισσότεροι γνωρίζουν τις ανεπιθύμητες παρενέργειες της θεραπείας του καρκίνου, με κυριότερες τη ναυτία, την τάση για έμετο και την απώλεια μαλλιών.
Οι πιο πολλοί όμως αγνοούν ότι περισσότερο από το ένα τρίτο των ασθενών που ακολουθεί ογκολογική θεραπεία θα αναπτύσσει επιπλοκές στη στοματική του κοιλότητα. Οι επιπλοκές μπορεί να είναι είτε οξείες (κατά τη διάρκεια), είτε χρόνιες (μετά το πέρας της θεραπείας) και χαρακτηρίζονται από μετρίου έως σοβαρού βαθμού.
Οι περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο θα υποβληθούν σε κάποιο τύπο χειρουργικής επέμβασης που συχνά θα συνδυαστεί με χημειοθεραπεία ή και ακτινοθεραπεία. Κατά τη χορήγηση των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων τα καρκινικά κύτταρα σκοτώνονται αλλά παράλληλα βλάπτονται και υγιή (συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που βρίσκονται στη στοματική κοιλότητα) με αποτέλεσμα την εμφάνιση παρενεργειών από την χημειοθεραπεία (αναιμία, χαμηλά λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια, βλεννογονίτιδα, αλωπεκία). Αλλά και η ακτινοθεραπεία προκαλεί καταστροφή υγιών κυττάρων. Έτσι, η ακτινοθεραπεία στο κεφάλι και το λαιμό και η χημειοθεραπεία προκαλούν απ΄ευθείας βλάβες στο στόμα, τους σιελογόνους αδένες και τις γνάθους. Επιπλέον, η χημειοθεραπεία εξασθενίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και διευκολύνει την ανάπτυξη λοιμώξεων.
Για τον λόγο αυτό, οι ασθενείς που υποβάλλονται σε ογκολογική θεραπεία πρέπει παρακολουθούνται στενά τόσο από τον θεράποντα γιατρό όσο και από τον οδοντίατρο. Είναι σημαντικό να γνωρίζει ο ασθενής ότι οι ανεπιθύμητες παρενέργειες στην στοματική του κοιλότητα μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις, καθώς ο βαθμός σοβαρότητάς τους μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της θεραπείας ή ακόμα και στη διακοπή αυτής. Η εμφάνιση επιπλοκών εξαρτάται επίσης από την αντίδραση του οργανισμού του ασθενή στη θεραπεία. Οι επιπλοκές που μπορούν να παρουσιαστούν στα ούλα, τα οστά των γνάθων και τους σιελογόνους αδένες επιβαρύνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενή.
|| Οι κυριότερες από αυτές είναι: ||
-
Βλεννογονίτιδα (ελκώσεις-πληγές στο στόμα).
-
Λοιμώξεις του στόματος (μυκητιάσεις, έρπητας, οδοντικά αποστήματα, αποστήματα ούλων και περιοδοντίου).
-
Πόνος.
-
Ουλορραγίες.
-
Μεταβολές στη γεύση.
-
Ξηροστομία (λόγω επίδρασης της ακτινοβολίας στους σιελογόνους αδένες).
-
Δυσκολία στη διατροφή, απώλεια βάρους.
-
Δυσκολία στη λήψη νερού, αφυδάτωση.
-
Τερηδόνες και ουλίτιδα.
-
Διαταραχές στην ανάπτυξη των δοντιών στα παιδιά.
|| Γιατί πρέπει να επισκεφθώ τον οδοντίατρο; ||
Η σωστή στοματική υγιεινή έχει αποδειχθεί πως μειώνει την εκδήλωση παρενεργειών στη στοματική κοιλότητα. Για τον λόγο αυτό ο ρόλος του οδοντιάτρου είναι σημαντικός κατά τη θεραπεία. Η επίσκεψη στον οδοντίατρο, πριν την έναρξη της ογκολογικής θεραπείας, θα βοηθήσει στη μείωση των στοματικών προβλημάτων, καθώς το στόμα του ασθενή θα προετοιμαστεί κατάλληλα για την αντιμετώπιση τυχών επιπλοκών. Ο οδοντίατρος θα εξασφαλίσει να μειώσει σημαντικά τον μικροβιακό παράγοντα στη στοματική κοιλότητα, θα καθοδηγήσει τον ασθενή σε ένα σωστό πρόγραμμα στοματικής υγιεινής για τη διατήρηση του μικροβιακού φορτίου σε χαμηλά επίπεδα και θα λάβει δραστικά μέτρα για τον έλεγχο της ξηροστομίας, των βακτηριακών λοιμώξεων, των μυκητιάσεων ή των ιογενών λοιμώξεων που τυχόν εμφανισθούν.
Ο κάθε ογκολογικός ασθενής έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και ο οδοντίατρος έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζει τα μέτρα πρόληψης και θεραπείας των παρενεργειών κατά περίπτωση περιστατικού. Για το λόγο αυτό είναι σκόπιμο ο οδοντίατρος να ενημερώνεται για την ογκολογική θεραπεία του ασθενή του. Η προετοιμασία του στόματος του ασθενή από τον οδοντίατρό του, πριν την έναρξη της ογκολογικής θεραπείας, συμβάλει στην σταθεροποίηση της κατάστασης του στόματος και στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης λοιμώξεων. Είναι πολύ σημαντικό, για τον οδοντίατρό και τον υπεύθυνο ογκολόγο να μιλούν μεταξύ τους προτού ξεκινήσει η θεραπεία του ασθενή τους.
|| Ο οδοντιατρικός έλεγχος και η προληπτική θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει κυρίως: ||
-
Ακτινογραφικό έλεγχο.
-
Περιοδοντικό έλεγχο και θεραπεία υπάρχουσας περιοδοντικής νόσου.
-
Προσωρινή ή μόνιμη αποκατάσταση δοντιών.
-
Εξαγωγή δοντιών που δεν μπορούν να αποκατασταθούν.
-
Προληπτική θεραπεία για την μείωση του βαθμού τερηδονισμού των δοντιών (φθορίωση).
-
Εκπαίδευση του ασθενή για σωστή στοματική υγιεινή (σωστό βούρτσισμα, χρήση νήματος ή μέσου μεσοδόντιου καθαρισμού, χρήση κατάλληλου στοματικού διαλύματος, κατάλληλης οδοντόβουρτσας και οδοντόκρεμας, υποκατάστατου σάλιου).
Από την πλευρά του ο ασθενής πρέπει να ακολουθήσει τις οδηγίες του οδοντίατρού του, ώστε να διατηρήσει το στόμα του υγιές τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της θεραπείας του, εξετάζοντας καθημερινά το στόμα του για πληγές ή άλλες αλλαγές. Η τήρηση της καλής στοματικής υγιεινής κρίνεται απαραίτητη, ενώ η φθορίωση των δοντιών συμβάλει στην προστασία από την ξηροστομία και τον τερηδονισμό. Η προετοιμασία και φροντίδα του στόματος σε συνδυασμό με την εντατική στοματική υγιεινή, κατά την διάρκεια και μετά το πέρας της ογκολογικής θεραπείας, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τις επιπλοκές στο στόμα. Επίσης, σημαντική κρίνεται και η ενημέρωση-επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση των ασθενών για τη σημασία της οδοντιατρικής φροντίδας κατά την ογκολογική θεραπεία.
ΚΟΚΚΟΡΗ Ι. ΓΕΩΡΓΙΑ D.D.S.
Χειρουργός Οδοντίατρος
Δείτε εδώ ΟΛΕΣ τις συμβουλές
για την στοματική φροντίδα
Από την χειρουργό οδοντίατρο Κόκκορη Ι. Γεωργία, στη Γλυφάδα
Για περισσότερες πληροφορίες ή διευκρινήσεις επικοινωνείστε μαζί μας