Όταν ο μικρός πρίγκιπας χάνει τον θρόνο του

Γράφει η Ελένη Δεναξά, Ψυχολόγος

Εκπαιδευόμενη στη συστημική Ψυχοθεραπεία

||ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ||

Κι εκεί που όλα έχουν μπει σε τάξη κάνει την εμφάνισή του το νέο μέλος της οικογένειας… και ο μέχρι τώρα πρίγκιπας χάνει τον θρόνο του!!

Κάπως έτσι αισθάνονται τα μεγαλύτερα παιδιά, όταν το νεογέννητο αδερφάκι τους έρθει στη ζωή. Ναι, ζηλεύουν. Ζηλεύουν το νοιάξιμο και την προσοχή, που πλέον τη μοιράζονται και δεν μπορούν να το διαχειριστούν.

Ο ερχομός ενός νέου μωρού στην οικογένεια, είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός το οποίο όμως χρήζει ιδιαίτερης προσοχής από την πλευρά των γονιών σε σχέση με τα μεγαλύτερα παιδιά. Οι ισορροπίες αλλάζουν και οι σχέσεις μεταξύ τους δοκιμάζονται. Νιώθουν πως η σχέση τους με τη μητέρα απειλείται. Χρειάζονται χρόνο για να συνειδητοποιήσουν και να αποδεχτούν ότι η μητέρα τους ανήκει και σε κάποιον άλλον και στη συνέχεια να εξοικειωθoύν με το νέο τους αδερφάκι.

Θα πρέπει να είστε σε θέση να αντιμετωπίσετε οποιαδήποτε αλλαγή στη συμπεριφορά τους. Μπορεί στην πραγματικότητα το νεογνό να είναι αυτό που έχει περισσότερο ανάγκη τη μητέρα, αλλά ένα παιδί σε εξίσου μικρή ηλικία, αποζητά κι εκείνο την αποκλειστικότητα του. Τη μοιράζεται και αυτό του προκαλεί ζήλια.

Η ζήλια αυτή δεν πρέπει να σας ανησυχεί. Σε αυτή τη φάσης της ζωής του η ζήλια που βιώνει το νήπιο, καταδεικνύει την ικανότητα του να αγαπήσει. Είναι ένα απολύτως φυσιολογικό συναίσθημα αντίδρασης και μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης του, που βοηθά τα παιδιά να μεγαλώσουν. Ο αδελφός ή η αδελφή άλλωστε, παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού, αφού η παρουσία τους συμβάλλει στον αυτοπροσδιορισμό του κάθε ατόμου, μέσω του εντοπισμού της διαφοράς και της ομοιότητας

Μπορεί οι μαμάδες συχνά να αισθάνονται ότι κάτι δεν κάνουν καλά και κατά συνέπεια να έχουν ενοχές. Οι ενοχές όμως δεν είναι ο καλύτερος σύμμαχος. Προσπαθήσετε να καταλάβετε τα συναισθήματα του, καθώς δεν είναι εύκολο να δεχθεί ότι θα μοιράζεται από εδώ και στο εξής το ενδιαφέρον σας με το αδελφάκι του. Βοηθάει να μπείτε για λίγο στη θέση του και να θυμηθείτε τα δικά σας συναισθήματα σε αντίστοιχη δική σας εμπειρία. Δείξτε του πως κατανοείτε το πως αισθάνεται και συζητήστε μαζί του όσες φορές κι αν χρειαστεί.

Ο τρόπος που μπορούμε να αντιληφθούμε ότι ένα παιδί ζηλεύει είναι οι ίδιες οι αντιδράσεις του. Με αυτές εκφράζει όσα δεν μπορεί να πει με λέξεις. Τέτοιες μπορεί να είναι:

Επιθετικότητα, είτε προς το αδερφάκι τους είτε και προς τους ίδιους τους γονείς, χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο. Συχνά μάλιστα μπορεί να κάνει πράγματα που του έχουν απαγορευτεί σε στιγμές που η μητέρα ασχολείται με το μωρό.

Διαταραχές στον ύπνο, όπως ενούρηση, έντονη επιθυμία να κοιμηθεί με τους γονείς ή ακόμα και ξύπνημα κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Παλινδρόμηση σε συνήθειες που είχε σε μικρότερη ηλικία, όπως το να πιπιλά τον αντίχειρα, να μιλά σαν μωρό ή να θέλει να χρησιμοποιεί μπιμπερό κ.α.
Άρνηση να περνά χρόνο με το μωρό.

Τέλος, δυσκολία να προσαρμοστεί, με αποτέλεσμα την απόκτηση αντικοινωνικής συμπεριφοράς και συμπεριφορών που πριν δεν είχε, όπως έντονα ξεσπάσματα οργής, επίμονο και αναίτιο κλάμα, κλείσιμο στον εαυτό του και άρνηση να πάει στο σχολείο

Δεν παύει βέβαια να υπάρχουν και οι περιπτώσεις παιδιών, τα οποία δεν εκδηλώνουν αυτό που νιώθουν, με συμπεριφορές όπως οι παραπάνω. Αντιθέτως, εσωτερικεύουν αυτό το που νιώθουν, με αποτέλεσμα πολλές φορές να το σωματοποιούν. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να τα βοηθήσετε να «εξωτερικεύσουν» αυτή τη ζήλια, εξηγώντας τους πως κάθε συναίσθημα είναι αποδεκτό.

Η εμφάνιση τέτοιου είδους αντιδράσεων είναι πολύ συνηθισμένες στα παιδιά μετά την άφιξη του νεογέννητου στο σπίτι. Γι αυτό το λόγο, είναι χρήσιμο για τους γονείς να γνωρίζουν πως πρέπει να τις χειριστούν, έτσι ώστε να μειωθεί η έντασή τους ή και να μην υπάρξουν καν.

Πριν ακόμα το νέο μέλος λοιπόν κάνει την εμφάνισή του, είναι σημαντικό να συζητήσετε με το παιδί σας γι αυτή την αλλαγή που θα συμβεί στην οικογένειά σας. Ανάλογα με την ηλικία, είναι απαραίτητη μία σχετική προετοιμασία. Εάν είναι πολύ μικρό μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εικόνες ή παραμύθια, διαφορετικά εάν το παιδί είναι σε ηλικία που καταλαβαίνει, μπορείτε να του εξηγήσετε με απλά λόγια τι πρόκειται να συμβεί.

Μπορεί η αρχή να είναι το ήμισυ του παντός, αλλά σε αυτή την περίπτωση όσο καλές κι αν είναι οι εξηγήσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι δυσκολίες εμφανίζονται μετά τον ερχομό του βρέφους στη ζωή. Γι αυτό το λόγο, είναι πολύ σημαντικό να σας νιώθει δίπλα του.

Συζητήστε μαζί του, ακούστε το πώς νιώθει και κατανοήστε τη ζήλια του.

Ασχοληθείτε μαζί του αφιερώνοντάς του ουσιαστικό χρόνο. Τον “δικό” του χρόνο. Προσοχή όμως, μην κάνετε υπερβολές για να μειώσετε τις ενοχές σας.

Μιλήστε μαζί του για τις ανάλογες φάσεις της δικής του ανάπτυξης, δείχνοντας του και σχετικές φωτογραφίες. Εξηγήστε του πως όταν ήταν μωρό δίνατε την ίδια προσοχή και στο ίδιο, γιατί οι ανάγκες που έχει ένα βρέφος τον πρώτο καιρό είναι μεγάλες.

Εμπλέξτε το στη διαδικασία ανατροφής του νέου μέλους. Για πχ. ενθαρρύνετέ το να παίξει μαζί του ή να το φροντίσει όταν είναι ανήσυχο.

Τέλος, κάθε παιδί είναι μοναδικό, γι αυτό αποφύγετε τις συγκρίσεις καθόλη τη διάρκεια της ανάπτυξής τους. Σταθείτε δίπλα του και ενισχύστε τα δυνατά του σημεία.

Να θυμάστε λοιπόν κάθε φορά που θυμώνετε, απελπίζεστε ή απορείτε για το τι δεν κάνετε καλά, πως σκοπός του παιδιού σας δεν είναι να βλάψει το αδερφάκι του ή να κάνει τη ζωή σας πιο δύσκολη. Το παιδί σας σάς δοκιμάζει. Σκοπός του είναι να καθησυχαστεί και να νιώσει ασφάλεια. Γι αυτό εσείς ως γονείς οφείλετε να του δείξετε πως για σας, κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και ότι μπορεί ο χρόνος σας να μοιράζεται, η αγάπη σας όμως όχι. Εξηγήστε του ότι αυτό που αισθάνεται είναι ζήλια και πως δεν είναι κακό να αισθάνεται έτσι. Τονίστε του μάλιστα πόσο σημαντικό θα ήταν για σας να μπορεί να μοιράζεται τα συναισθήματά του μαζί σας όταν το έχει ανάγκη, καθώς επίσης ότι θα πρέπει να ζητάει χρόνο από εσάς, όταν το χρειάζεται και εσείς θα είστε εκεί. Πρέπει να του γίνει ξεκάθαρο ότι η κατάσταση δεν αλλάζει και έτσι σιγά -σιγά θα το αποδεχθεί.