Εδώ και χρόνια υπάρχει ένας μύθος σχετικά με το τοξόπλασμα και τις έγκυες γυναίκες. Δεν είναι λίγες οι φορές που έγκυες γυναίκες απομακρύνουν τη κατοικίδια γάτα τους από το σπίτι για να αποφύγουν τυχών επιπτώσεις στην υγεία του παιδιού ή των ίδιων. Πόση βάση έχει όμως αυτό; Με ποιον τρόπο μπορεί μία γυναίκα να προστατευτεί από το τοξόπλασμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης; Αν τυχών μολυνθεί τι επιπτώσεις έχει και πως θεραπεύεται;
Τι είναι το τοξόπλασμα;
Το Toxoplasma gondii είναι ένα ενδοκυττάριο παράσιτο το οποίο προκαλεί τοξοπλάσμωση. Κύριος ξενιστής του είναι η γάτα.
Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι περίπου 25-30% των γυναικών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία έχουν νοσήσει ή θα νοσήσουν από τοξόπλασμα. Σε άλλες χώρες, όπου είναι συχνότερη η κατανάλωση ατελώς μαγειρεμένου κρέατος, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο και υπερβαίνει το 60%.
Με ποιόν τρόπο μεταδίδεται από τη γάτα στον άνθρωπο;
Ο κύριος τρόπος λοίμωξης από τοξόπλασμα είναι η επαφή με περιττώματα της γάτας είτε την ώρα που καθαρίζετε την άμμο της είτε σε τυχαία επαφή όπως για παράδειγμα σε χώμα.
Δεύτερος τρόπος συχνής λοίμωξης από τοξόπλασμα, αλλά όχι τόσο γνωστός, είναι η κατανάλωση ωμών και όχι καλά πλυμένων φρούτων και λαχανικών.
Άλλοι τρόποι μετάδοσης, σε μικρότερη συχνότητα εμφάνισης, είναι η κατανάλωση ανεπαρκώς μαγειρεμένου κρέατος (π.χ. αρνί, χοιρινό, μοσχάρι) και η πόση μολυσμένου νερού (κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες).
Τι συμπτώματα έχει η τοξοπλάσμωση στην εγκυμονούσα;
Η έγκυος γυναίκα με οξεία λοίμωξη από τοξόπλασμα είναι συνήθως ασυμπτωματική ή εμφανίζει ήπια και άτυπα συμπτώματα, όπως πυρετός, λεμφαδενοπάθεια, μυαλγίες ή δερματικό εξάνθημα.
Τί κίνδυνος μετάδοσης υπάρχει στο έμβρυο;
Ανεξάρτητα αν η εγκυμονούσα είναι συμπωματική ή μη υπάρχει κίνδυνος να μεταδώσει τη λοίμωξη στο έμβρυο. Ο κίνδυνος μετάδοσης αυξάνεται κατά την εξέλιξη της εγκυμοσύνης και υπολογίζεται σε 15% στο πρώτο τρίμηνο, 44% στο δεύτερο και 70% στο τρίτο τρίμηνο της κύησης. Ο κίνδυνος αποβολής, σοβαρών βλαβών και νευροαναπτυξιακών διαταραχών στο νεογνό αυξάνει όσο εξελίσσεται η κύηση και μεγιστοποιείται σε περίπτωση καθυστέρησης στην έναρξη της αγωγής.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Αν υπάρχει υποψία λοίμωξης από τοξόπλασμα η διάγνωση γίνεται με αιματολογική εξέταση αντισωμάτων μετά το πέρας 1 με 2 εβδομάδων από τη λοίμωξη.
Πώς θεραπεύεται;
Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη και αυτό ταιριάζει απόλυτα στην περίπτωση της τοξοπλάσμωσης στην κύηση. Η έγκυος είναι αναγκαίο να ενημερώνεται για τους κινδύνους και να παίρνει τα κατάλληλα μέτρα.
Σε περίπτωση λοίμωξης ο γυναικολόγος θα δώσει φαρμακευτική αγωγή κατά τη διάρκεια της κύησης και πιθανότατα να κάνει κάποιες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις. Είναι πιθανό επίσης μόλις γεννηθεί το παιδί να χρειαστεί να του χορηγηθεί κάποια επιπλέον αγωγή.
Σε περίπτωση οξείας τοξοπλάσμωσης, η προσπάθεια σύλληψης-κύηση είναι ασφαλές να πραγματοποιείται μετά από διάστημα τουλάχιστον 4-6 μηνών πάντα με την καθοδήγηση του θεράποντα γυναικολόγου.
Αναλυτικά μέτρα προφύλαξης:
Γενικά:
Κατανάλωση μόνο καλά μαγειρεμένου κρέατος.
Σχολαστικό πλύσιμο μαχαιριών και άλλων αντικειμένων τα οποία έχουν έρθει σε επαφή με ωμό κρέας πριν τα χρησιμοποιήσετε ξανά.
Σχολαστικό πλύσιμο των ωμών λαχανικών πριν την κατανάλωση.
Χρήση γαντιών κατά την κηπουρική.
Ειδικά για τη γάτα:
Αποφυγή ενασχόλησης με περιττώματα γάτας. Αν είστε έγκυος μπορείτε να ζητήσετε από τον σύντροφό σας ή κάποιον φίλο να καθαρίζει την άμμο της γάτας σας.
Καθαρίζετε καθημερινά την άμμο της με στόχο την αποφυγή διασποράς των ωοκύστεων.
Παναγιώτου Μίνα
BSc Hons Biomedical Sciences, 3rd year
Disclaimer: Οι πληροφορίες που περιέχονται προορίζονται αποκλειστικά για σκοπούς γενικής ενημέρωσης.
